Shetland – Vùng đất Viking hoang sơ giữa Bắc Đại Tây Dương

Nằm giữa Biển Bắc và Đại Tây Dương, quần đảo Shetland là vùng đất biệt lập mang vẻ đẹp hoang sơ hiếm có của Scotland. Không chỉ gây ấn tượng bởi cảnh quan hùng vĩ với những vách đá dựng đứng và bãi biển cát trắng mịn, nơi đây còn sở hữu lịch sử lâu đời kéo dài từ thời tiền sử, kỷ nguyên Viking cho đến bước ngoặt kinh tế từ “vàng đen” dầu mỏ. Với những du khách yêu thích hành trình khám phá các tour châu Âu, Shetland là điểm đến độc đáo hiếm hoi còn giữ trọn bản sắc Bắc Âu. Bài viết dưới đây sẽ đưa bạn khám phá những điều thú vị ít người biết về vùng đất giao thoa giữa thiên nhiên, văn hóa và lịch sử châu Âu này.

Shetland và những điều thú vị mà bạn chưa biêt?

Quần đảo Shetland là một trong những vùng đất đặc biệt nhất của Vương quốc Anh, không chỉ bởi vị trí địa lý biệt lập mà còn nhờ lịch sử lâu đời, bản sắc văn hóa độc đáo và thiên nhiên hoang sơ hiếm có. Nằm ở cực bắc của Scotland, cách đất liền Scotland khoảng 170 km. Chính vị trí này đã tạo nên sự giao thoa rõ nét giữa văn hóa Scotland và Bắc Âu, đặc biệt là Na Uy, thể hiện rõ trong khí hậu, kiến trúc, phong tục cũng như nhịp sống chậm rãi, khác biệt so với phần còn lại của Scotland.

Đây một quần đảo gồm hơn 100 hòn đảo lớn nhỏ, tuy nhiên chỉ khoảng 15 đảo có người sinh sống. Phần lớn các đảo còn lại vẫn giữ được trạng thái tự nhiên gần như nguyên bản, trở thành môi trường lý tưởng cho chim biển, hải cẩu và nhiều loài sinh vật đặc trưng của vùng Bắc Cực. Cấu trúc quần đảo phân tán cùng mật độ dân cư thấp tạo nên không gian yên tĩnh, tách biệt và cảm giác nguyên sơ hiếm thấy tại châu Âu hiện đại.

Không chỉ hấp dẫn bởi lịch sử và văn hóa, vùng đất còn chinh phục du khách bằng cảnh quan thiên nhiên hoang sơ và hùng vĩ. Những vách đá dựng đứng cao hàng chục mét, bãi biển cát trắng mịn với làn nước trong xanh, các đồng cỏ trải dài không hàng rào cùng hiện tượng ánh sáng phương Bắc vào mùa đông đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên trầm lắng nhưng đầy chiều sâu. Với những du khách lựa chọn tour Anh Quốc theo hướng trải nghiệm và khám phá, Shetland mang đến vẻ đẹp nguyên bản, không phô trương, đặc biệt phù hợp cho hành trình chậm, tách khỏi nhịp sống hiện đại.

Lịch sử huy hoàng và những biến động tại vùng đất Shetland 

Lịch sử của quần đảo này bắt đầu từ rất sớm, với những dấu tích khảo cổ cho thấy con người đã sinh sống tại đây từ thời kỳ Đồ đá giữa, khoảng năm 4300 trước Công nguyên. Các công trình đá cổ, khu mộ táng và những vòng đá vẫn còn tồn tại đến ngày nay là minh chứng rõ ràng cho việc nơi đây từng là một cộng đồng định cư lâu dài.

Bước sang thời kỳ Trung Cổ, từ thế kỷ thứ 8, Shetland bước vào kỷ nguyên Viking khi người Na Uy bắt đầu chiếm đóng và định cư tại đây. Trong suốt gần 600 năm, quần đảo này nằm dưới sự kiểm soát của người Viking. Các phong tục và lễ hội mang đậm tinh thần Viking vẫn được bảo tồn cho đến ngày nay, tiêu biểu là lễ hội Up Helly Aa nổi tiếng. Trên thực tế, trong suốt nhiều thế kỷ, Shetland có mối liên hệ văn hóa với Na Uy còn mạnh mẽ hơn cả với Scotland.

Một trong những bước ngoặt lịch sử đặc biệt nhất diễn ra vào năm 1469. Khi vua Đan Mạch – Na Uy không thể thanh toán khoản hồi môn trong cuộc hôn nhân hoàng gia, Shetland đã được đem cầm cố cho Scotland và khoản nợ này chưa bao giờ được chuộc lại. Kể từ đó, Shetland thuộc về Scotland cho đến ngày nay, trở thành một trong những trường hợp chuyển giao lãnh thổ hiếm hoi và đặc biệt trong lịch sử châu Âu. Ngày nay quần đảo vẫn duy trì được lối sống bền vững, tránh đô thị hóa ồ ạt và bảo tồn tốt môi trường tự nhiên. Chính sự cân bằng này đã khiến nơi đây trở thành ví dụ tiêu biểu cho mô hình phát triển kinh tế song hành với bảo tồn thiên nhiên trong bối cảnh hiện đại.

Khám phá những điểm đến "không thể bỏ lỡ" tại vùng đất Viking

Broch of Mousa

Broch of Mousa – tòa tháp đá cổ cao khoảng 13 mét, được xem là một trong những công trình kiến trúc không dùng vữa được bảo tồn nguyên vẹn nhất châu Âu. Được xây dựng từ hơn 2.000 năm trước, Broch of Mousa gây ấn tượng bởi kỹ thuật xếp đá khéo léo, bền vững đến mức vẫn đứng vững trước gió bão Bắc Đại Tây Dương suốt hàng thiên niên kỷ. Công trình này không chỉ phản ánh trình độ xây dựng vượt bậc của cư dân cổ đại mà còn là biểu tượng cho sức sống bền bỉ của Shetland qua thời gian.

Tháp đá không chỉ đóng vai trò phòng thủ, mà còn là không gian sinh hoạt, trú ẩn và lưu trữ lương thực, phản ánh cách con người thời tiền sử tổ chức cuộc sống trong môi trường tự nhiên khắc nghiệt. Khi đứng bên trong Broch of Mousa, du khách có thể cảm nhận rõ rệt sự giao thoa giữa con người và thiên nhiên – một triết lý sống vẫn còn hiện hữu đến ngày nay.

Khu khảo cổ Jarlshof

Jarlshof là một trong những khu khảo cổ quan trọng và độc đáo nhất không chỉ của Shetland mà còn của toàn bộ Vương quốc Anh. Nơi đây cho phép du khách đi bộ giữa những nền móng nhà cổ, mỗi bức tường thấp còn sót lại đều kể một câu chuyện về đời sống thường nhật: nơi nấu ăn, chỗ trú ẩn, không gian sinh hoạt gia đình của các cộng đồng từng sinh sống bên bờ biển gió lộng. Việc đi bộ tại Jarlshof giống như bước vào một cuốn biên niên sử sống động, giúp người xem hiểu rằng đây không phải vùng đất bị lãng quên, mà là điểm giao thoa của nhiều nền văn minh qua hàng nghìn năm. 

Hải đăng Sumburgh Head

Tọa lạc ở cực nam quần đảo, hải đăng Sumburgh Head nổi bật giữa đại dương rộng lớn và những vách đá dựng đứng, mang vẻ đẹp vừa hùng vĩ vừa cô tịch. Ngọn hải đăng cổ kính này từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn lối cho tàu thuyền qua vùng biển hiểm trở của Shetland – nơi thời tiết thay đổi nhanh và sóng gió luôn tiềm ẩn nguy hiểm.

Ngày nay, Sumburgh Head không chỉ là biểu tượng hàng hải mà còn là điểm ngắm cảnh lý tưởng. Từ đây, du khách có thể phóng tầm mắt ra đại dương bao la, quan sát chim biển bay lượn và cảm nhận rõ sự nhỏ bé của con người trước thiên nhiên phương Bắc. Trong những ngày trời quang, ánh sáng hải đăng hòa cùng bầu trời và mặt biển tạo nên khung cảnh mang đậm tinh thần và đầy lắng đọng chiều sâu.

Đảo St Ninian

Đảo St Ninian mang đến một trong những trải nghiệm thiên nhiên độc đáo nhất tại Shetland. Khi thủy triều rút, một dải cát trắng mịn dài xuất hiện, nối liền đảo với đất liền, cho phép du khách đi bộ giữa biển cả với hai bên là làn nước trong xanh. Khoảnh khắc này không chỉ đẹp về mặt thị giác mà còn mang lại cảm giác rất đặc biệt – như đang bước trên ranh giới mong manh giữa đất và biển.

Không gian tại St Ninian gần như không bị tác động bởi các công trình nhân tạo, giúp nơi đây giữ được vẻ đẹp nguyên sơ hiếm thấy. Gió biển, cát trắng và bầu trời rộng mở tạo nên trải nghiệm mang đậm tinh thần Bắc Âu, khiến St Ninian không chỉ là một bãi biển đẹp mà còn là nơi để cảm nhận sự tự do và tĩnh lặng đúng chất Shetland.

Xem thêm: Galway - Thành phố nghệ thuật rực rỡ của bờ Tây Ireland

Shetland - Thiên đường cho những tâm hồn yêu thiên nhiên hoang dã

Hermaness Nature Reserve

Không chỉ hấp dẫn bởi lịch sử và kiến trúc cổ, Shetland còn được xem là thiên đường dành cho những ai yêu thiên nhiên nguyên sơ và ít bị con người can thiệp. Khu bảo tồn thiên nhiên Hermaness Nature Reserve là minh chứng rõ nét nhất cho điều đó. Nằm ở phía bắc quần đảo, Hermaness nổi bật với những vách đá dựng đứng cao hàng chục mét, nơi hàng nghìn cá thể chim biển chọn làm nơi sinh sản và trú ngụ theo mùa. Vào mùa hè, Hermaness trở thành điểm quan sát lý tưởng để ngắm loài puffin với chiếc mỏ sặc sỡ – biểu tượng của đời sống hoang dã Shetland. Bên cạnh đó là chim điên Bắc Đại Tây Dương, chim hải âu và nhiều loài chim biển quý hiếm khác.

Gặp gỡ những "người bạn" địa phương tại Shetland  

Thiên nhiên nơi đây không chỉ hiện diện qua cảnh quan hùng vĩ mà còn qua những “cư dân” bản địa gắn bó lâu đời với vùng đất này. Ngựa Shetland Pony nhỏ nhắn nhưng khỏe khoắn là một phần không thể thiếu trong lịch sử và đời sống người dân địa phương. Chúng thường xuất hiện thong dong trên những đồng cỏ ven biển, tạo nên khung cảnh bình yên, mộc mạc rất đặc trưng của Shetland.

Dọc theo các bờ biển đá, du khách còn có cơ hội bắt gặp những đàn hải cẩu phơi mình trên các mỏm đá hoặc lặng lẽ bơi gần bờ. Không gian yên tĩnh, khoảng cách gần và việc không bị che chắn bởi hàng rào hay công trình nhân tạo giúp trải nghiệm quan sát động vật hoang dã trở nên chân thực và đầy cảm xúc, khác xa với những chuyến tham quan mang tính “trình diễn” thường thấy ở nhiều nơi khác.

Vũ điệu ánh sáng

Từ tháng 10 đến tháng 3, Shetland bước vào mùa săn cực quang – một trong những trải nghiệm được mong đợi nhất đối với du khách yêu thiên nhiên và nhiếp ảnh. Nhờ vị trí nằm xa ánh đèn đô thị và ở vĩ độ cao, bầu trời đêm thường đủ tối và trong để những dải ánh sáng xanh tím của cực quang xuất hiện rõ nét.

Khác với các điểm săn cực quang đông đúc tại Bắc Âu, trải nghiệm tại Shetland mang tính cá nhân và trầm lắng hơn. Không có đám đông ồn ào hay lịch trình gấp gáp, việc săn cực quang nơi đây đòi hỏi sự kiên nhẫn, sự tĩnh lặng và một chút may mắn. Khi những dải ánh sáng bất ngờ xuất hiện trên bầu trời Bắc Đại Tây Dương, khoảnh khắc ấy không chỉ là một hiện tượng thiên nhiên, mà còn là trải nghiệm cảm xúc sâu sắc, khiến con người cảm nhận rõ rệt sự nhỏ bé của mình trước vũ trụ rộng lớn.

Trải nghiệm nền văn hóa và ẩm thực Viking

Lễ hội Up Helly Aa

Up Helly Aa là lễ hội Vương Quốc Anh cực lỳ nổi tiếng, thường được tổ chức vào cuối tháng 1 hằng năm, khi mùa đông Bắc Đại Tây Dương đang ở giai đoạn khắc nghiệt nhất. Điểm nhấn của lễ hội là cuộc diễu hành đuốc và nghi thức đốt thuyền Viking – một con thuyền được chế tác thủ công theo phong cách Bắc Âu cổ, tượng trưng cho tinh thần chiến binh và hành trình vượt biển của tổ tiên Viking.

Điều khiến Up Helly Aa thu hút du khách không chỉ nằm ở khung cảnh rực lửa đầy ấn tượng, mà còn ở ý nghĩa văn hóa sâu sắc phía sau. Lễ hội là cách người dân tôn vinh di sản Viking, đồng thời đánh dấu sự kết thúc của mùa đông dài và tối, chào đón ánh sáng trở lại. Việc cộng đồng địa phương cùng tham gia, từ khâu chuẩn bị đến lễ hội chính, biến Up Helly Aa thành một nghi thức gắn kết xã hội hơn là một sự kiện trình diễn cho du khách.

Giai điệu truyền thống

Âm nhạc truyền thống đóng vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa Shetland, với tiếng đàn fiddle (violin) giữ vị trí trung tâm. Những giai điệu fiddle tại đây mang tiết tấu nhanh, dứt khoát, phản ánh rõ ảnh hưởng của âm nhạc dân gian Na Uy, nhưng vẫn pha trộn nét trữ tình của Scotland. Các buổi chơi nhạc thường diễn ra trong không gian thân mật, từ quán rượu địa phương đến những buổi tụ họp cộng đồng, nơi âm nhạc trở thành cầu nối giữa các thế hệ.

Bên cạnh âm nhạc, phương ngữ (ngôn ngữ) cũng là minh chứng rõ ràng cho sự giao thoa văn hóa. Nhiều từ ngữ trong tiếng địa phương có nguồn gốc từ tiếng Bắc Âu cổ, cho thấy mối liên hệ sâu sắc giữa Shetland và Na Uy vẫn được gìn giữ qua ngôn ngữ, chứ không chỉ qua lịch sử hay lễ hội.

Hương vị biển cả

Các món ăn tại đây không cầu kỳ về hình thức, mà chú trọng vào nguyên liệu tươi ngon và cách chế biến truyền thống. Hải sản như vẹm xanh, cá tuyết, cá trích hay sò điệp thường xuất hiện trong bữa ăn hằng ngày, mang hương vị đậm đà của vùng biển lạnh.

Bên cạnh hải sản, Reestit Mutton – món súp thịt cừu hun khói truyền thống – là trải nghiệm ẩm thực không nên bỏ lỡ. Món ăn này có lịch sử lâu đời, gắn liền với tập quán bảo quản thực phẩm của cư dân vùng biển lạnh, nơi việc hun khói và sấy khô giúp thực phẩm sử dụng được trong mùa đông kéo dài. Hương vị đậm, hơi mặn và béo của Reestit Mutton không chỉ là món ăn, mà còn là câu chuyện về cách người Shetland sinh tồn và thích nghi với môi trường khắc nghiệt.

Cần chuẩn bị gì cho chuyến phiêu lưu đến Shetland?

Một chuyến đi đến Shetland không đòi hỏi sự xa hoa, nhưng cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng để thích nghi với điều kiện tự nhiên và nhịp sống đặc thù của vùng đất Bắc Đại Tây Dương. Với những ai quan tâm đến kinh nghiệm du lịch Anh Quốc, việc nắm rõ trang phục, di chuyển và hạ tầng kết nối sẽ giúp hành trình trọn vẹn hơn, đặc biệt trong chuyến đi đầu tiên đến quần đảo này.

Trang phục – Yếu tố quyết định trải nghiệm

Thời tiết tại Shetland nổi tiếng với sự thay đổi nhanh chóng, có thể chuyển từ nắng nhẹ sang gió mạnh hoặc mưa phùn chỉ trong vài giờ. Vì vậy, áo khoác chống gió và chống nước gần như là vật bất ly thân trong suốt chuyến đi, ngay cả vào mùa hè. Một đôi giày chống nước, đế bám tốt cũng đặc biệt quan trọng khi di chuyển trên các cung đường ven biển, đồng cỏ ẩm hoặc lối đi quanh vách đá. Thay vì mang quá nhiều quần áo dày, du khách nên ưu tiên trang phục mặc theo lớp (layering) để dễ điều chỉnh theo nhiệt độ và thời tiết thực tế.

Di chuyển – Vì sao thuê xe tự lái là lựa chọn tối ưu

Mặc dù Shetland có hệ thống xe buýt và phà kết nối giữa các đảo, phương tiện công cộng thường có tần suất không cao và khó linh hoạt với lịch trình khám phá tự do. Thuê xe tự lái giúp du khách chủ động hơn trong việc di chuyển giữa các điểm tham quan nằm rải rác trên quần đảo, đặc biệt là những địa điểm thiên nhiên hoang sơ, khu bảo tồn hay bãi biển xa khu dân cư.

Việc lái xe tương đối dễ dàng, đường sá thông thoáng, mật độ xe thấp và người dân địa phương rất tuân thủ luật giao thông. Tuy nhiên, cần lưu ý các đoạn đường hẹp, gió mạnh và động vật có thể băng qua đường, đặc biệt vào sáng sớm hoặc chiều muộn.

Kết nối và thanh toán – Những lưu ý không nên bỏ qua

Tại các thị trấn như Lerwick, sóng Internet và dịch vụ di động khá ổn định, đủ đáp ứng nhu cầu liên lạc và tra cứu thông tin. Tuy nhiên, khi di chuyển đến các đảo nhỏ hoặc khu vực nông thôn, tín hiệu có thể yếu hoặc mất hoàn toàn trong một số thời điểm. Việc tải sẵn bản đồ ngoại tuyến và lưu thông tin cần thiết trên điện thoại là điều nên làm trước khi rời trung tâm.

Về thanh toán, thẻ ngân hàng được chấp nhận rộng rãi tại các cửa hàng, nhà hàng và khách sạn lớn. Dù vậy, tại một số khu vực xa trung tâm hoặc các quán nhỏ địa phương, tiền mặt vẫn được ưu tiên. Mang theo một lượng tiền mặt vừa đủ sẽ giúp du khách linh hoạt hơn trong các tình huống phát sinh, đặc biệt khi tham gia các hoạt động cộng đồng hoặc mua sản phẩm địa phương.

Shetland không dành cho những chuyến đi vội vàng, mà là nơi để chậm lại, chạm vào dấu tích Viking và cảm nhận thiên nhiên hoang dã nơi rìa Bắc Đại Tây Dương. Với lịch sử sâu dày, văn hóa độc đáo và trải nghiệm nguyên bản, Shetland là lựa chọn lý tưởng cho những ai tìm kiếm hành trình khác biệt khi du lịch Anh Quốc. Saigontimes Travel sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá vùng đất Viking đầy cảm hứng này.