Nhà Thờ Hagia Sophia - Biểu tượng văn hóa của Istanbul

Nhà thờ Hồi giáo Hagia Sophia tại Istanbul là một điểm đến làm say lòng bất kỳ ai ghé thăm khi du lịch châu Âu. Không chỉ là một kiệt tác kiến trúc, Hagia Sophia còn là minh chứng sống động cho sự giao thoa văn hóa Đông - Tây, từ nhà thờ Chính Thống giáo, viện bảo tàng cho đến thánh đường Hồi giáo. Ngày nay, công trình vĩ đại này vẫn hiên ngang với mái vòm xanh đặc trưng, trở thành biểu tượng bất diệt của thành phố Istanbul và là điểm dừng chân không thể thiếu trong hành trình khám phá châu Âu.

Tổng quan về Hagia Sophia

Hagia Sophia hay còn gọi là Ayasofya trong tiếng Thổ, là một công trình kiến trúc mang trong mình lịch sử phong phú và nhiều biến động. Được khởi công xây dựng từ thế kỷ VI dưới triều đại Hoàng đế Byzantine Justinian I, Hagia Sophia từng giữ danh hiệu nhà thờ lớn nhất thế giới trong suốt gần 1.000 năm.

Nằm ở trung tâm Istanbul, nhà thờ tọa lạc tại khu vực Sultanahmet, trái tim lịch sử của thành phố. Từ đây, du khách có thể dễ dàng ghé thăm hàng loạt điểm đến nổi tiếng khác như Nhà thờ Hồi giáo Xanh (Blue Mosque), Cung điện Topkapi hay Cistern Basilica là những điểm dừng chân quen thuộc trong các tour Thổ Nhĩ Kỳ chất lượng cao.

Với vị trí đắc địa này, việc kết hợp tham quan Hagia Sophia cùng các công trình lân cận sẽ mang lại cho bạn một hành trình khám phá trọn vẹn, nơi lịch sử và văn hóa đan xen, đưa bạn ngược dòng thời gian về với những câu chuyện huy hoàng của Istanbul.

Ngày nay, Hagia Sophia trở thành một di sản độc đáo, phản chiếu rõ nét sự giao thoa giữa các nền văn hóa và tôn giáo. Mỗi giai đoạn lịch sử đều để lại dấu ấn, biến nơi đây thành minh chứng sống động cho sự chuyển mình của Istanbul qua nhiều thế kỷ.

Lịch sử Hagia Sophia

Hagia Sophia mang trong mình lịch sử phức tạp và giàu biến động suốt hơn 1.500 năm. Ban đầu, công trình được xây dựng làm nhà thờ trung tâm của Constantinople vào thế kỷ IV dưới thời Hoàng đế Constantius II, nhưng mái gỗ khiến nó sớm bị cháy rụi. Thế kỷ V, Hoàng đế Theodosius II cho xây dựng lại, song khung gỗ tiếp tục dẫn đến hỏa hoạn.

Đến năm 537, Hoàng đế Byzantine Justinian I dựng nên phiên bản Hagia Sophia thứ ba - cũng là công trình vĩ đại tồn tại đến nay. Với mái vòm khổng lồ, kiến trúc kiên cố, nơi đây trở thành biểu tượng quyền lực của đế chế và trung tâm của Giáo hội Chính thống giáo Đông phương.

Năm 1204, trong cuộc Thập tự chinh lần thứ tư, Constantinople bị chiếm và nơi đây trở thành nhà thờ Công giáo. Đến năm 1261, nó lại được khôi phục thành nhà thờ Chính thống giáo.

Biến cố lớn nhất xảy ra vào năm 1453 khi Constantinople thất thủ dưới tay Quốc vương Ottoman Mehmet II. Thay vì phá hủy, ông đã giữ nguyên công trình và chuyển đổi thành thánh đường Hồi giáo, bổ sung thêm các yếu tố Hồi giáo như minaret.

Đến năm 1935, nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại - Kemal Ataturk đã biến nơi đây thành một bảo tàng, biểu tượng văn hóa của thế giới. Tuy nhiên, năm 2020, dưới thời Tổng thống Recep Tayyip Erdoğan, công trình lại được chuyển đổi trở lại thành thánh đường Hồi giáo, gây nhiều tranh cãi quốc tế.

Trải qua hàng thế kỷ, Hagia Sophia luôn phản chiếu sự thay đổi của lịch sử, tôn giáo và chính trị, trở thành minh chứng cho sự giao thoa văn hóa giữa Đông và Tây.

Xem thêm: Du lịch Châu Âu hết bao nhiêu tiền? Tất tần tật chi phí cần biết

Thời gian mở cửa và giá vé

Giờ mở cửa

• Mở cửa hàng ngày: 8:30 - 19:00 (lượt vào cuối cùng lúc 18:30).
• Thứ Sáu: Đóng cửa cho khách tham quan trong giờ cầu nguyện chính từ 12:30 - 14:30.
• Giờ cầu nguyện hằng ngày: Có 5 lần cầu nguyện, trong khoảng thời gian này một số khu vực sẽ tạm đóng cửa. Đây cũng là lúc du khách cảm nhận rõ bầu không khí tâm linh đặc biệt.

Giá vé

• Khách quốc tế: 25 Euro (khoảng 770.000 VND).
• Trẻ em dưới 8 tuổi: Miễn phí khi đi cùng cha mẹ.
• Vé bao gồm quyền vào phòng trưng bày tầng trên – nơi có góc nhìn đẹp nhất để ngắm toàn cảnh kiến trúc và các bức tranh khảm.
• Mua vé: Có thể mua trực tiếp tại quầy hoặc đặt trực tuyến. Vé online “skip-the-line” giúp bạn tiết kiệm thời gian xếp hàng.

Với lịch mở cửa linh hoạt cùng hệ thống bán vé tiện lợi, du khách có thể dễ dàng sắp xếp chuyến tham quan mà không bỏ lỡ những khoảnh khắc đáng nhớ.

Những điểm nổi bật bên trong Hagia Sophia

Mái vòm khổng lồ

Mái vòm của Hagia Sophia là một trong những công trình kiến trúc ấn tượng nhất thế giới cổ đại. Với chiều cao 55,6 mét và đường kính 31 mét, mái vòm không chỉ là một thành tựu kỹ thuật mà còn là biểu tượng quyền lực và tôn giáo. Được xây dựng chỉ trong vòng năm năm (532-537), mái vòm là minh chứng cho sự táo bạo và sáng tạo vượt thời đại của kiến trúc Byzantine. 

Cấu trúc mái được nâng đỡ bởi bốn trụ khổng lồ và 40 thanh xương hội tụ tại đỉnh, tạo nên cảm giác choáng ngợp khi bước vào. Ánh sáng chiếu qua các cửa sổ nhỏ quanh chân vòm, hắt lên không gian bên trong, khiến mái vòm như đang lơ lửng giữa không trung. Ngày nay, khi đứng dưới mái vòm, du khách có thể cảm nhận được sự vĩ đại và linh thiêng - một trải nghiệm khó quên trong chuyến tham quan Istanbul.

Những bức tranh khảm tinh xảo

Nhà thờ được mệnh danh là “bảo tàng nghệ thuật khảm” nhờ sở hữu nhiều tác phẩm có giá trị vô song. Những bức tranh khảm mô tả các vị thánh, hoàng đế và những cảnh trong Kinh Thánh, tạo nên bức tranh sống động về tôn giáo và quyền lực thời Byzantine. Đặc biệt, các bức khảm từ thế kỷ 9-13, dù từng bị hư hại bởi phong trào bài trừ thánh tượng, vẫn được phục hồi cẩn trọng và giữ nguyên nét lộng lẫy. Khi tiến vào bên trong, du khách sẽ bắt gặp những mảng vàng óng ánh và chi tiết tinh tế trên tường, trần - minh chứng cho tay nghề tuyệt đỉnh của các nghệ nhân thời đó.

Nghệ thuật thư pháp Hồi giáo

Sau khi được chuyển đổi thành nhà thờ Hồi giáo dưới triều Ottoman, nghệ thuật thư pháp đã trở thành một phần quan trọng trong không gian nội thất. Các bảng tròn khổng lồ treo trên cao ghi những đoạn trích trong Kinh Quran bằng chữ Ả Rập thanh thoát, mang đến một vẻ uy nghi và thiêng liêng. Thư pháp được thực hiện vào thế kỷ 16, dưới sự bảo trợ của Sultan Suleiman, thể hiện sự tôn kính sâu sắc với Hồi giáo. Sự hòa quyện giữa tranh khảm Kitô giáo và thư pháp Hồi giáo ngay trong cùng một công trình chính là điểm độc đáo, phản ánh lịch sử đa tầng văn hóa của Istanbul.

Mihrab 

Mihrab, nằm ở bức tường phía nam của nhà thờ, đánh dấu hướng Mecca - nơi người Hồi giáo hướng về trong các buổi cầu nguyện. Được thiết kế hình bán nguyệt, Mihrab nổi bật với đá cẩm thạch và các họa tiết trang trí tinh xảo. Đây không chỉ là một yếu tố kiến trúc mà còn mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc, đóng vai trò là trung tâm trong các buổi lễ cầu nguyện. Với du khách, Mihrab giúp hiểu rõ hơn về giai đoạn chuyển mình của Hagia Sophia từ một thánh đường Kitô giáo thành một thánh đường Hồi giáo hùng vĩ.

Cánh cửa Hoàng gia

Cánh cửa Hoàng gia (Royal Door) là lối vào trang nghiêm nhất trong nhà thờ, trước đây chỉ dành cho hoàng đế Byzantine và gia đình hoàng tộc. Được làm bằng gỗ và kim loại quý, cánh cửa khắc họa những hoa văn tinh xảo, mang tính biểu tượng của quyền lực hoàng gia. Khi bước qua đây, các hoàng đế như thể bước vào không gian thiêng liêng để gắn kết quyền lực trần thế với thần thánh. Ngày nay, du khách có thể chiêm ngưỡng và hình dung cảnh tượng huy hoàng khi triều đình Byzantine tiến vào nhà thờ qua cánh cửa lộng lẫy này.

The Apse 

Ở đầu phía đông của nhà thờ, apse là khu vực linh thiêng gắn liền với nghi lễ Kitô giáo. Nơi đây từng đặt bàn thờ chính, phía trên là bức tranh khảm nổi tiếng Đức Mẹ Đồng Trinh Maria bế Chúa Jesus Hài Đồng, có niên đại từ thế kỷ 9. Tranh khảm này được coi là biểu tượng phục hưng nghệ thuật tôn giáo sau thời kỳ cấm thánh tượng. Bên cạnh đó, apse còn được trang trí bằng đá cẩm thạch quý hiếm, phản ánh sự xa hoa và uy nghi của thánh đường cổ đại. Đối với khách tham quan, apse mang đến cái nhìn vừa trang nghiêm vừa giàu tính nghệ thuật, thể hiện di sản Kitô giáo còn lưu giữ ngày nay.

Thời điểm lý tưởng để tham quan Hagia Sophia?

Nhà thờ mở cửa đón khách du lịch từ 9:00 sáng đến 7:30 tối mỗi ngày. Đây cũng là nhà thờ Hồi giáo duy nhất tại Istanbul cho phép khách tham quan trong giờ cầu nguyện, ngoại trừ trưa thứ Sáu - thời điểm dành riêng cho tín đồ Hồi giáo hành lễ, du khách sẽ không được vào trong. 

Thời gian lý tưởng để tham quan là vào buổi sáng sớm ngay khi mở cửa hoặc chiều muộn để tránh đông người và có ánh sáng đẹp nhất cho việc chụp ảnh. Bình minh và hoàng hôn cũng là khoảnh khắc tuyệt vời để chiêm ngưỡng Hagia Sophia rực rỡ trong sắc vàng óng.

Nếu bạn muốn tránh cảnh chen lấn, hãy lưu ý rằng cuối tuần là lúc đông đúc nhất, với hàng dài du khách chờ đợi để vào tham quan. Ngoài ra, thứ Ba cũng thường đông hơn bình thường, vì Cung điện Topkapı gần đó đóng cửa, khiến nhiều khách lựa chọn Hagia Sophia làm điểm thay thế.

Về mùa du lịch, mùa hè từ tháng 6 đến tháng 9 là thời điểm đông khách nhất trong năm. Ngược lại, mùa đông từ tháng 12 đến cuối tháng 2 là lúc tương đối vắng, thích hợp cho những ai muốn trải nghiệm không gian thoải mái hơn. Tuy nhiên, với sức hút nổi tiếng toàn cầu, nơi đây gần như luôn tấp nập khách tham quan quanh năm.

Những lưu ý khi ghé thăm nhà thờ

Để chuyến tham quan Hagia Sophia diễn ra thuận lợi, dưới đây là những quy tắc và mẹo hữu ích bạn nên lưu ý:

Vào cửa & vé tham quan

• Hagia Sophia miễn phí cho tín đồ Hồi giáo, nhưng du khách quốc tế cần mua vé để vào tham quan.
• Vé có thể mua trực tuyến hoặc tại chỗ, tuy nhiên đặt trước online sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian xếp hàng.

Quy định trang phục

• Trang phục cần lịch sự: vai và đầu gối phải được che kín.
• Phụ nữ bắt buộc đội khăn trùm đầu. Tại lối vào có cung cấp khăn, nhưng bạn nên mang theo để tránh phát sinh chi phí.

Cởi giày trước khi vào

• Du khách cần cởi giày tại lối vào. Bạn có thể mang theo túi nhỏ để đựng giày hoặc sử dụng giá để giày có sẵn.

Giờ cầu nguyện

• Nhà thờ đóng cửa trong giờ cầu nguyện hằng ngày (5 lần/ngày).
• Đặc biệt, vào thứ Sáu từ 12:30 - 14:30, toàn bộ không gian được dành riêng cho tín đồ. Hãy kiểm tra lịch cầu nguyện Istanbul trước chuyến đi.

Chụp ảnh

• Du khách được phép chụp ảnh bên trong nhưng không dùng đèn flash và không chụp người đang hành lễ.
• Chân máy, gimbal hoặc thiết bị chuyên dụng cần có sự cho phép trước.

Kiểm tra an ninh

• Tất cả du khách đều phải qua kiểm tra an ninh.
• Vào mùa thấp điểm, thời gian chờ thường 20-30 phút; mùa cao điểm có thể kéo dài tới 60 phút.

Nội quy khác

• Cấm hút thuốc trong khuôn viên.
• Không được ăn uống bên trong. Hãy dùng bữa hoặc ăn nhẹ trước khi vào.
• Không có nhà vệ sinh bên trong nhà thờ. Du khách nên sử dụng nhà vệ sinh ở các quán cà phê, nhà hàng hoặc khu vực công cộng gần đó.

Mẹo tham quan hữu ích

• Đến sớm hoặc muộn để tránh đông.
• Hạn chế đi vào cuối tuần, ngày lễ và mùa hè cao điểm.
• Giữ máy ảnh kín đáo, chụp ảnh một cách tôn trọng.
• Mang theo ứng dụng hướng dẫn hoặc đặt tour để hiểu sâu hơn về lịch sử.
• Mùa thấp điểm (tháng 11-3) mang lại trải nghiệm yên tĩnh và thoải mái hơn.
• Nếu đi mùa hè, hãy chuẩn bị nước uống, kem chống nắng vì thời tiết nóng và có thể phải chờ lâu.

Những lưu ý này không chỉ giúp chuyến tham quan thuận lợi mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với một di sản tôn giáo - văn hóa quan trọng bậc nhất của thế giới.

Hagia Sophia không chỉ là một công trình kiến trúc kỳ vĩ, mà còn là biểu tượng sống động của lịch sử và văn hóa Istanbul, nơi giao thoa giữa phương Đông và phương Tây, Kitô giáo và Hồi giáo. Đứng trước mái vòm khổng lồ, những bức tranh khảm tinh xảo và dấu ấn tôn giáo - chính trị trải qua hàng nghìn năm, du khách sẽ cảm nhận rõ sức mạnh của thời gian và sự đa dạng của nền văn minh nhân loại. Nếu bạn muốn khám phá Hagia Sophia cùng những điểm đến nổi bật khác tại Thổ Nhĩ Kỳ và châu Âu, Saigontimes Travel sẽ là người bạn đồng hành lý tưởng.