Cung Điện Potala - Kỳ quan di sản lịch sử hùng vĩ Tây Tạng

Trong hành trình tour du lịch Trung Quốc, cung điện Potala nổi lên như một kỳ quan kiến trúc độc đáo của Tây Tạng, mang đậm giá trị lịch sử và tâm linh. Nơi đây không chỉ thể hiện vẻ đẹp tráng lệ qua từng chi tiết chạm khắc mà còn là minh chứng cho sức mạnh của truyền thống và niềm tin của người dân. Bài viết này sẽ đưa bạn vào hành trình khám phá cung điện Potala, mở ra những câu chuyện huyền thoại ẩn chứa bên trong những bức tường cổ kính và giúp bạn hiểu hơn về di sản văn hóa phong phú của vùng đất này.

Giới Thiệu Chung Về Cung điện Potala

Cung điện Potala là một trong những biểu tượng lịch sử và tâm linh tráng lệ của Tây Tạng, nằm trên đỉnh núi của Lhasa. Truyền thuyết kể rằng ba ngọn đồi chính của Lhasa đại diện cho ba vị thần bảo hộ của Tây Tạng: Chagpori ngay phía nam Potala là ngọn đồi linh hồn của Vajrapani, Pongwari của Manjusri, và Marpori – nơi cung điện tọa lạc – tượng trưng cho Avalokiteśvara. Đây từng là nơi cư trú của các đời Đạt-lai Lạt-ma cho đến khi Đạt-lai Lạt-ma thứ 14 lưu vong sang Dharamsala, Ấn Độ sau khi Quân Giải phóng Nhân dân xâm nhập Tây Tạng vào năm 1959.

Được đặt theo tên ngọn núi Potalaka – nơi ở huyền thoại của Quán Thế Âm Bồ Tát – công trình được khởi công xây dựng bởi Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ 5 vào năm 1645 với vị trí chiến lược nằm giữa hai tu viện Sera và Drepung cũng như trung tâm thành phố Lhasa, tạo nên một trung tâm chính trị và tôn giáo độc đáo. Cung điện bao phủ cả khu vực của một pháo đài cổ được gọi là Bạch cung và Hồng cung, được xây dựng bởi Songtsän Gampo vào năm 637. Ngày nay,  không chỉ là một bảo tàng lịch sử sống động mà còn là Di sản Thế giới được UNESCO công nhận từ năm 1994, mở ra cho du khách một hành trình khám phá văn hóa, lịch sử và tâm linh sâu sắc của Tây Tạng.

Quá trình lịch sử của cung điện Potala

Cung điện Potala không chỉ là một biểu tượng văn hóa, tâm linh của Tây Tạng mà còn là minh chứng sống động cho lịch sử hào hùng của vùng đất cao nguyên này.

• Thế kỷ 7: Một cung điện được xây dựng trên dãy Hồng Đồi – tiền thân của Cung điện ngày nay – nhằm đánh dấu cuộc hôn nhân của vị vua lỗi lạc với Công chúa Văn Thành.
• Thế kỷ 17: Công trình được đại trùng tu dưới triều đại của Đạt Lai Lạt-ma thứ 5, Ngawang Lobsang Gyatso tạo nên hình ảnh cung điện hiện đại với sức sống mãnh liệt.
• Năm 1959: Cung điện chứng kiến sự kiện trọng đại khi Đức Đạt Lai Lạt-ma thứ 14, Tenzin Gyatso, buộc phải tị nạn sang Ấn Độ sau cuộc nổi dậy chống lại chính sách kinh tế và tôn giáo khắc nghiệt ở Tây Tạng.
• Những năm 1960-1970: Phần lớn các công trình kiến trúc Tây Tạng gần như bị phá hủy bởi Hồng quân trong cuộc Cách mạng văn hóa.
• Phục hồi và bảo tồn: Nhờ các cuộc biểu tình và sự can thiệp của chính quyền Chun Lai, cung điện được giữ nguyên và chuyển đổi thành bảo tàng nhà nước.
• Năm 1994: Potala được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, khẳng định vị thế và giá trị văn hóa lịch sử của công trình, đồng thời trở thành điểm hành hương quan trọng của Phật giáo Tây Tạng.

Kiến trúc Cung điện Potala

Cung điện tọa lạc trên đồi Ri Marpo, trung tâm thung lũng Lhasa, với kích thước ấn tượng khoảng 400 mét theo chiều đông - tây và 350 mét theo chiều bắc-nam, được xây dựng trên nền đá vững chắc dày từ 3 đến 5 mét nhằm chống chịu các trận động đất. Công trình này được dựng lên trên độ cao 3.700 mét so với mực nước biển và bao gồm 13 tầng với hơn 1.000 phòng, 10.000 đền thờ và 200.000 bức tượng, với điểm cao nhất đạt 117 mét trên Marpo Ri và cách thung lũng 300 mét.

Về kiến trúc bên ngoài, Potala nổi bật với những hàng mái bằng xen kẽ cùng các cửa sổ dài, tạo nên một hình ảnh độc đáo khác biệt so với các pháo đài truyền thống. Phía nam của cung điện là một không gian rộng lớn được bao quanh bởi các bức tường và cửa, bên trong có các cổng vòm đồ sộ cùng loạt cầu thang dẫn lên đỉnh đồi, góp phần tạo nên vẻ hùng vĩ và trang nghiêm cho công trình.

Bên trong, khu nội cung được bố trí theo hình tứ giác rộng lớn với trung tâm là Hồng cung, nổi bật với màu đỏ thẫm, nơi lưu giữ các sảnh, hội trường, nhà nguyện và đền thờ của các đời Đạt-lai Lạt-ma. Các tác phẩm trang trí phong phú, từ tranh vẽ, chạm khắc đến đồ trang sức, làm tăng thêm giá trị nghệ thuật và văn hóa của cung điện. Đặc biệt, mặt tiền màu trắng phía nam được thiết kế để nâng đỡ hai cột thangka khổng lồ, in hình ảnh của Đa-la và Tất-đạt-đa Cồ-đàm, trở thành điểm nhấn trong Lễ hội Sertreng khi đi du lịch Tây Tạng.

Hướng dẫn tham quan cung điện Potala

Thời gian hoạt đông: Từ 9h đến 17h trừ ngày lễ và sự kiện lớn, cung điện có thể tiếp đón 2300 khách mỗi ngày.

Hồng cung

Hồng cung là công trình Phật giáo Tây Tạng được sơn đỏ chủ đạo, biểu tượng của quyền lực và linh thiêng, nơi an nghỉ của 8 đời Đạt Lai Lạt Ma. Xây dựng hoàn toàn từ đất, đá và gỗ, nó bao gồm hơn 1.000 căn phòng, 10.000 Phật điện và trưng bày trên 20.000 bức tượng điêu khắc. Nổi bật trong khuôn viên là các tòa tháp dát vàng, trong đó tòa chứa linh cốt của Lạt Ma thứ 13 cao 21 mét và 8 tháp đúc từ vàng, thể hiện lòng kính trọng đối với các vị Đạt Lai Lạt Ma. Đây là điểm đến để du khách chiêm ngưỡng tác phẩm điêu khắc tinh xảo và thưởng lãm các hiện vật quý giá, mang đậm giá trị tâm linh và lịch sử.

Bạch cung

Bạch cung là công trình bao quanh Hồng cung, từng là nơi cư trú của các vị Lạt Ma và đảm nhận vai trò phục vụ sinh hoạt cho toàn bộ Cung điện. Được xây dựng hoàn toàn từ tường đá trát lớp đất sét trắng, Bạch cung không chỉ mang đậm giá trị kiến trúc mà còn là biểu tượng của hòa bình theo truyền thống văn hóa địa phương.

Các ô cửa sổ thiết kế dạng lưới, hướng ra ngoài, vừa giúp đón ánh sáng tự nhiên mà vẫn giữ được sự trang nghiêm, phù hợp với không gian tu tập. Nổi bật nhất trong khuôn viên Bạch cung là tòa nhà Cuokin – công trình có quy mô lớn nhất, nơi các vị Đạt Lai Lạt Ma tổ chức các nghi thức tôn giáo, chính trị và lưu giữ các điện thờ Phật, phòng in sách kinh, cũng như thư viện. Đây là minh chứng cho vai trò quan trọng của Bạch cung trong việc duy trì và phát huy giá trị văn hóa, tâm linh của Cung điện.

Đền Jokhang - Cung điện Potala

Đền Jokhang là trung tâm linh thiêng của Cung điện Potala và được xem là cái nôi của văn hóa Phật giáo Tây Tạng, thu hút lượng lớn du khách mỗi năm. Được xây dựng từ thế kỷ 7 với kiến trúc mang đậm dấu ấn của vùng Himalaya hùng vĩ, đền ban đầu có mục đích truyền bá Phật giáo và sau này chuyển đổi thành nơi thờ Đức Phật Thích Ca. Trong khuôn viên đền ngày nay, du khách có thể chiêm ngưỡng hơn 3000 tấm ảnh của Đức Phật, các vị thần, nhân vật lịch sử và các bản thảo quý giá ghi chép hành trình phát triển của tôn giáo Tây Tạng. Đặc biệt, vào những dịp lễ lớn, khi du khách đi qua một trong ba con đường chính dẫn từ trung tâm Lhasa vào đền, hình ảnh người dân vừa đi vừa hành lễ bái hiện lên như một nét đẹp tâm linh, thể hiện lòng thành kính và niềm tin sâu sắc của họ.

Cung điện mùa đông

Cung điện mùa đông, phần không thể thiếu của Cung điện Potala, được xây dựng vào năm 1645 dưới thời Lạt Ma Ngawang Lobsang Gyatso, là nơi các đời Đạt Lai Lạt Ma trú ngụ vào mùa đông. Công trình này bao gồm các tòa nhà, sảnh và hội trường, nơi lưu giữ hơn 698 bức tranh tường và gần 10.000 cuộn tranh cùng nhiều tác phẩm điêu khắc và tư liệu lịch sử quý giá. Trong khuôn viên Bạch cung, tòa nhà Cuokin – công trình lớn nhất – là trung tâm tổ chức nghi thức tôn giáo và chính trị, đồng thời chứa các điện thờ Phật, phòng in sách kinh và thư viện, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa của Tây Tạng.

Cung điện mùa hè Norbulingka

Cung điện mùa hè Norbulingka, hay Cố cung mùa hè, được xây dựng vào thế kỷ 18 và nằm cách Cung điện Potala khoảng 2km về phía Tây bên bờ sông Lhasa hiền hòa. Không gian tại đây thanh tịnh, trong lành với những vườn cây xanh tươi, hoa thơm và cỏ lạ. Toàn bộ cung điện bao gồm 4 khu vực với một tu viện và nhiều phòng ốc trải dài trên một diện tích rộng, được trang trí tinh xảo với các tác phẩm nghệ thuật và hoa văn chạm khắc đặc sắc, tạo nên vẻ đẹp tinh tế và thu hút của di sản văn hóa Tây Tạng.

Xem thêm: Kinh nghiệm du lịch Tây Tạng để chinh phục vùng đất bí ẩn

Kinh Nghiệm Du Lịch

• Giữ thái độ trang nghiêm, im lặng và tôn vinh những giá trị văn hóa, tâm linh của cung điện trong suốt hành trình tham quan.
• Chấp hành các quy định về chụp ảnh, không xả rác và giữ trật tự trong khuôn viên cung điện.
• Mặc quần áo lịch sự, kín đáo để tôn trọng không gian linh thiêng của cung điện.
• Đọc thông tin qua bảng chỉ dẫn, tài liệu du lịch hoặc tham gia tour có hướng dẫn viên để hiểu rõ ý nghĩa của từng khu vực.

Cung điện Potala không chỉ là biểu tượng của văn hóa và lịch sử Tây Tạng mà còn là minh chứng sống cho sức sống và đức tin của một dân tộc. Trải qua nhiều biến cố và được bảo tồn qua thời gian, cung điện Potala vẫn giữ nguyên vẻ tráng lệ và giá trị tâm linh độc đáo của nó. Hãy để Saigontimes Travel đồng hành cùng bạn trên hành trình khám phá di sản quý báu này, mở ra cánh cửa dẫn lối vào những câu chuyện vượt thời gian và mang đến những trải nghiệm du lịch khó quên.