Cối xay gió Hà Lan biểu tượng của văn hóa, lịch sử và cuộc sống

Nếu bạn đang lên kế hoạch cho một chuyến du lịch Châu Âu, đừng bỏ lỡ cơ hội khám phá những chiếc cối xay gió Hà Lan, một trong những biểu tượng đặc trưng và đầy tự hào của người dân đất nước này. Hình ảnh cánh quạt chầm chậm quay trên những cánh đồng xanh mướt từ lâu đã gắn liền với lịch sử và cuộc sống thường nhật của người dân nơi đây. Không chỉ đẹp mắt, mỗi chiếc cối xay còn giấu bên trong mình những câu chuyện thú vị và đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển đất nước Hà Lan. 

Nguồn gốc và dấu ấn Lịch sử của cối xay gió Hà Lan

Cối xay gió xuất hiện lần đầu tiên vào năm 634, do người Hồi Giáo sáng chế, dùng để xay bắp và thoát nước. Khi du nhập vào châu Âu, Hà Lan đã tận dụng công nghệ này một cách sáng tạo để phục vụ cho việc giữ đất. Từ thế kỷ 13, những chiếc cối xay gió đầu tiên đã được du nhập vào Hà Lan. Ban đầu, chúng được dùng chủ yếu với mục đích phục vụ nông nghiệp như xay ngũ cốc, nhưng dần dần được cải tiến để đáp ứng nhu cầu kiểm soát nước. Với hơn 25% diện tích nằm dưới mực nước biển và luôn phải đấu tranh chống lại sự xâm nhập của nước biển, người Hà Lan đã dùng cối xay gió để bơm nước, chống lại thủy triều dâng cao giữ cho đất liền có thể canh tác. 

Người Hà Lan còn phát triển mô hình molengang, hệ thống nhiều cối xay hoạt động cùng lúc để nâng nước qua nhiều cấp độ. Theo thời gian, cối xay gió trở thành một phần quen thuộc trong đời sống hàng ngày và cả trong văn hóa của đất nước này. Cối xay gió Hà Lan cũng từ đó trở thành biểu tượng cho sự sáng tạo và sức sống bền bỉ của người dân nơi đây. 

Cấu trúc và phân loại của cối xay gió Hà Lan

Cấu trúc và công dụng chính của cối xay gió

Máy móc của cối xay gió Hà Lan truyền thống thường bao gồm bốn bộ phận chính: bánh răng, cánh quạt, trục gió và bánh xe phanh. Bánh răng bên trong cối xay gió sẽ truyền năng lượng từ chuyền động quay của cánh quạt đến thiết bị cơ khí. Cánh quạt được gắn trên trục gió ngang, có thể làm bằng gỗ hoàn toàn, gỗ với đầu trụ bằng gang, hoặc hoàn toàn bằng gang. Bánh xe được lắp vào trục quay giữa ổ trục trước và sau, giúp kiểm soát tốc độ quay. 

Cối xay gió Hà Lan hoạt động bằng sức gió, dùng sức gió làm quay các cánh quạt, từ đó vận hành trục và bánh răng bên trong giúp chuyển hóa năng lượng thành các dạng năng lượng khác, phục vụ cho các mục đích của con người. Ban đầu, cối xay gió được dùng cho việc xay bột, ngũ cốc, lúa mì. Quan trọng nhất là để bơm nước và thoát nước cho vùng đất thấp giúp giữ đất liền không bị ngập. Trong công nghiệp, dùng để cưa gỗ, nghiền màu, sản xuất giấy. Hiện đại, một số cối xay gió truyền thống được hiện đại hóa thành tua-bin gió để phát điện. 

Phân loại cối xay gió 

Ở Hà Lan, cối xay gió thường được chia thành hai loại chính. Cối xay polder, đây là loại cối xay gió đặc trưng của Hà Lan chuyên dùng để bơm nước và thoát nước cho đất thấp hoặc đất lấn biển. Cối xay công nghiệp lại phục vụ cho nhiều mục đích hơn như xay ngũ cốc, cưa gỗ, sản xuất giấy hay nghiền màu. Cối xay công nghiệp có thể nhìn thấy ở nhiều nước khác, nhưng cối xay polder lại gắn liền với hình ảnh riêng của Hà Lan. 

Cối xay gió còn được phân loại dựa trên công nghệ và kiến trúc. Một số cối xay gió có cơ chế xoay nằm bên ngoài nhờ vào đuôi, đây là cấu trúc gỗ kéo dài sau mái để điều chỉnh hướng gió. Những cối xay khác có hệ thống xoay nằm bên trong, làm cho hình dáng tổng thể cồng kềnh hơn và chiếm nhiều không gian hơn. 

Xem thêm: Trang phục truyền thống Hà Lan - Nét độc đáo xứ sở cối xay gió

Cối xay gió - Biểu tượng văn hóa và niềm kiêu hãnh của người Hà Lan

Cối xay gió là niềm tự hào và là biểu tưởng của Hà Lan, góp phần tô điểm cho vẻ đẹp đặc trưng của đất nước này. Được coi như người bạn thân thiết, những chiếc cối xay gió gắn bó với cuộc sống hàng ngày và bảo vệ đất đai khỏi thủy triều xâm lấn. Trong mắt người Hà Lan, cối xay gió giống như những vị thần canh giữ từng tấc đất, giúp họ chống lại sự xâm chiếm của nước biển.

Một điểm thú vị là ngôn ngữ của cánh quạt, theo chia sẻ của người bản địa vị trí dừng của cánh quạt có thể truyền tải thông điệp. Khi cánh quạt dừng theo hình chữ thập, đó là dấu hiệu cho việc dừng tạm thời. Nếu các cánh dừng với hình dấu nhân, tức là cối xay sẽ nghỉ trong thời gian dài. Đặc biệt, nếu cánh quạt trên cùng nghiêng về bên phải trục thẳng đứng, đó là dấu hiệu của sự an vui, hạnh phúc. Ngược lại, nếu nghiêng về bên trái, nó báo hiệu cho tin buồn trong gia đình. 

Cối xay gió Hà Lan cũng gắn liền với khung cảnh nông thôn bình yên, thơ mộng, là biểu tượng cho cuộc sống chậm rãi và thanh bình. Ngày nay, cùng với pho mát, hoa tulip Hà Lan và guốc gỗ, cối xay gió trở thành một trong những hình ảnh nổi tiếng nhất đại diện cho đất nước Hà Lan. Nhiều cối xay gió cổ vẫn được bảo tồn và trân trọng gìn giữ đến tận bây giờ.

Những ngôi làng cối xay gió nổi tiếng ở Hà Lan

Làng cối xay gió Kinderdijk 

Nếu có dịp ghé thăm Hà Lan, du khách đừng bỏ lỡ Kinderdijk - ngôi làng cối xay gió nổi tiếng nhất nước này. Nằm ở thành phố Rotterdam, tỉnh Zuid-Holland, Kinderdijk là nơi tập trung bộ sưu tập 19 chiếc cối xay gió cổ, có niên đại từ thế kỷ 18. Một số tài liệu còn ghi nhận những chiếc cối đầu tiên xuất hiện từ thế kỷ 15. 

Với vẻ đẹp yên bình, cổ kính đặc trưng của đồng quê châu Âu, Kinderdijk không chỉ hấp dẫn du khách bằng khung cảnh nên thơ mà còn là biểu tượng cho cuộc “thủy chiến” đầy kiên cường của người Hà Lan với nước biển. Năm 1997, ngôi làng này đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Đến đây du khách có thể thuê xe đạp và thong dong đạp quanh những con đường nhỏ, ngắm nhìn các cối xay gió cổ kính. 

Phương tiện di chuyển:

• Xe buýt: Sử dụng xe buýt 489 hoặc 316 từ Rotterdam hoặc Dordrecht đến Kinderdijk, với các chuyến chạy mỗi giờ 2 lần.
• Thuyền: Thuyền 202 kết nối Rotterdam (Erasmusbrug) và Dordrecht (Merwekade) với Kinderdijk từ tháng 5 đến tháng 9, mỗi chuyến mất khoảng 30 phút.
• Xe hơi: Lái xe từ Rotterdam theo A16, sau đó chuyển sang A15. Từ Amsterdam hoặc Utrecht, đi theo A2, A27 và A15, rồi xuống lối ra 22 đến Kinderdijk.

Làng Zaanse Schans

Zaanse Schans là một trong những ngôi làng cối xay gió nổi tiếng và đẹp nhất ở Hà Lan. Nơi đây giống như một bảo tàng ngoài trời, nơi du khách có thể tìm hiểu những nét đặc trưng truyền thống của Hà Lan như cối xay gió, trang trại bò sữa và nghề làm giày gỗ. Trong làng hiện có khoảng 13 cối xay gió lịch sử, trong đó 8 chiếc được bảo tồn nghiêm ngặt và vẫn hoạt động. Khung cảnh ở đây rất thơ mộng, với những chiếc cối xay nằm dọc theo dòng sông Zaanse hiền hòa. 

Làng mở cửa đón khách vào từ 9h-17h30 mỗi ngày, du khách được vào cửa làng miễn phí, chỉ mất phí nếu muốn tham quan bên trong các cối xay gió cổ. Du khách có thể dạo bộ, cũng có thể thuê xe đạp hoặc đi thuyền để khám phá toàn bộ khu vực. Một trải nghiệm thú vị khác là tham quan quy trình sản xuất phô mai truyền thống, tham quan bảo tàng cối xay gió và xem biểu diễn nghề đóng guốc gỗ ngay tại chỗ. 

Phương tiện di chuyển:

• Tàu hỏa: Du khách có thể bắt chuyến tàu từ ga Amsterdam Central đến ga Koog-Zaandijk mất khoảng 20 phút. Từ đây, đi bộ khoảng 15 phút là tới làng Zaanse Schans.
• Xe buýt: Xe buýt số 391 từ ga Amsterdam Central sẽ đưa khách đến tận cổng làng trong khoảng 40 phút. 

Các địa điểm cối xay gió nổi tiếng khác

Ngoài Kinderdijk và Zaanse Schans, Hà Lan còn sở hữu nhiều cối xay gió nổi tiếng khác mà du khách có thể ghé thăm

• Cối xay gió Keukenhof, nằm trong khuôn viên vườn hoa tulip Keukenhof, là điểm check-in quen thuộc cho du khách mỗi mùa xuân.
• Cối xay gió De Gooyer (Amsterdam), một trong những cối xay gió bằng gỗ cao nhất ở Hà Lan, hiện được dùng làm nhà máy bia nhỏ.
• Cối xay gió Schiedam, nơi có những chiếc cối xay cao nhất thế giới, từng được dùng để sản xuất rượu Jenever.
• Bảo tàng cối xay gió De Valk (Leiden), một cối xay gió cũ được chuyển thành bảo tàng, nơi lưu giữ nhiều hiện vật về nghề xay bột truyền thống. 

Cối xay gió Hà Lan không chỉ là biểu tượng trường tồn và niềm tự hào của người dân nơi đây. Không chỉ mang giá trị lịch sử, chúng còn phản ánh cuộc sống gắn liền với thiên nhiên của quốc gia này. Nếu có dịp đến Hà Lan, đừng bỏ lỡ cơ hội ghé thăm Kinderdijk, Zaanse Schans và các ngôi làng cối xay gió khác để cảm nhận vẻ đẹp mộc mạc và tìm hiểu những câu chuyện thú vị đằng sau mỗi cánh quạt quay. Hãy để Saigontimes Travel đồng hành cùng bạn khám phá vẻ đẹp đặc trưng này trong hành trình du lịch Hà Lan.